W chwili obecnej stwierdzono, że w przyrodzie występuje ponad 2000 związków halogenoorganicznych. Do roku 1968 znano ich zaledwie ok. 30 (chloroform, halogenopochodne fenoli) i uważane były za związki syntetyczne, które zanieczyszczają środowisko.
W bakteriach, roślinach oraz zwierzętach zidentyfikowano znaczną ilość substancji: od strukturalnie prostego chlorometanu do związków o złożonej budowie - nostocyklofanu D (w błękitnozielonych glonach - schemat na rysunku) i charteliny A (w jamochłonach), zawierających halogeny.
Niektóre z naturalnych związków halogenoorganicznych produkowane są w ogromnych ilościach. Prawie 5 mln ton / rok chlorometanu jest emitowane do atomsfery, na skutek pożarów lasów, wybuchów wulkanów i "działalności" morskich brunatnic, podczas gdy ze ''źródeł przemysłowych" CH₃Cl pochodzi zaledwie ok. 26 tys. ton / rok.
Pewien gatunek robaków zamieszkujących Okinawę w ciągu jednego dnia na obszarze 1 km² potrafi wytworzyć ok. 45 kg halogenowych pochodnych fenoli, uznawanych do momoentu przeprowadzenia tego badania, za polutanty pochodzące z nienaturalnego źródła.
Jaki jest cel syntezy toksycznych halogenowych pochodnych związków organicznych? Proste organizmy żywe wykorzystują je jako środki drażniące i odstarszające dla żerujących drapieżników lub jako rodzaj naturalnych pestycydów. Gąbki i zające morskie oraz koralowce wydzielają halogenowe pochodne związków organicznych o tak ohydnym zapachu, że odstraszają nim żywiące się nimi rozgwiazdy o ryby, chroniąc się przed zjedzeniem przez drapieżniki. Człowiek róniez wydziela związki halogenoorganiczne, będących częścią systemów obronnych przeciw infekcjom. Jeden ze znanych enzymów - peroksydaza - jest zdolny przeprowadzić reakcję halogenowania na grzybach i bakteriach, powodująch ich unieszkodliwienie.




Zródło: J. McMurry, Chemia organiczna, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2000

Tagi: związki halogenoorganiczne pochodne chlorowe pochodne bromowe